Spring naar inhoud

kaartenwestvlaanderen

  • Landboeken en ommelopers in West-Vlaanderen
  • Over
  • Contact
  • Blog
  • Landboeken en ommelopers in West-Vlaanderen
  • Over
  • Contact
  • Blog

Kaartboeken lokken vaak de aandacht van de heemkundige onderzoeker, in de eerste plaats vanwege de kleurenpracht en kunstzinnige waarde van de kaarten in het boek. Toch zijn ze meer dan archiefstuk waarin lijsten van eigendommen of eigenaars zijn opgelijst en kaarten en plattegronden als illustratie zijn toegevoegd. Ze vertellen meer dan de rijkdom van een eigenaar, heerlijkheid of dorp waarop ze betrekking hebben. Ze kunnen ons inzicht geven op de sociaal-economische structuur van een gemeenschap, inzonderheid dorp of heerlijkheid… ze kunnen ons iets vertellen over het landschap waarin de eigendommen die ze beschrijven zijn gelegen… ze kunnen ons vertellen hoe dat landschap evolueerde… over hoe bezit doorgeërfd, verkocht, verkaveld of samengevoegd werd… hoe het gebruik van grond kan wijzigen en welk grondgebruik in een bepaalde streek domineerde. Met andere woorden, het zijn ideale bronnen voor uiteenlopende onderzoekdomeinen, maar vaak zijn ze wat stiefmoederlijk behandeld, niet enkel omdat ze als kunstobject worden beschouwd en zorgvuldig weggeborgen (uit vele kaartboeken zijn de kaarten verwijderd), maar ook vanwege hun complexiteit. Er zijn ontelbare types kaartboeken, waarvan de vorm vaak afhankelijkheid is van de persoonlijke voorkeuren van maker of opdrachtgever.

Over

undefined

Lees meer Over

Contact

This is just a short excerpt for the contact page.

Lees meer Contact

Het rekenwerk van de landmeter

Wat een kaart visueel aantrekkelijk maakt zijn de kleuren, de gebruikte symbolen, de tekeningen, de versieringen, gaande van een gebouw met de onooglijkste details tot een een rijkelijk versierde windroos. De kleuren (groen voor weide, blauw voor zee) en symbolen maken ze het voor de raadpleger van de kaart makkelijker om zich een voorstelling te…

Lees meer Het rekenwerk van de landmeter

Vereenvoudigde terminologie

Bunderboek Register waarin alle percelen van een administratieve eenheid zijn opgetekend.

Cijnsboek Synoniem voor renteboek.

Evenboek Register met beschrijving van de percelen van een watering voor het heffen van het geschot.

Gebruikboek Register met het gebruik van de percelen in een administratieve eenheid.

Helftwinningsboek Register met beschrijving van de percelen in een administratieve eenheid waar de helftwinning (= de helft van de opbrengst is verschuldigd als pacht) van toepassing is.

Landboek Register met beschrijving van de percelen in een administratieve eenheid met hun respectievelijke eigenaren en eventueel pachters.

Metingboek Synoniem voor bunderboek.

Ommeloper Register met beschrijving van de percelen in poldergebieden en vermelding van de eigenaren.

Pachtboek Register met de gronden van één eigenaar waarop een pacht rust.

Prijzijboek Register met de prijzij (waarde) van de percelen in een administratieve eenheid.

Quoteboek Register met alle gronden per gebruiker, met vermelding van de oppervlakte en de wijzigingen die zich voordoen in het gebruik.

Renteboek Register waarin de in een administratieve eenheid gevestigde grond- of geldrenten worden bijgeschreven.

Tiendboek Synoniem voor bunderboek.

Bibliografie

Algemeen

BEYLS, Pieter, Een werck seer schoon ghemeten. Studie van de archiefvorming en de terminologie van de landboekhouding in het graafschap Vlaanderen (16de – 18de eeuw). Casus: kasselrij Oudenaarde en Land van Aalst, Brussel, 2012

DAELEMANS, F., VAN DER HAEGEN, H. & VAN ERMEN, E., Oude kaarten en plattegronden. Bronnen voor de historische geografie van de Zuidelijke Nederlanden 16e-18e eeuw, in: Archief- en bibliotheekwezen in België, 31 (1986)

MERTENS, J. (red.), Bronnen voor de historische geografie van België': handelingen van het Colloquium te Brussel 25-27.IV. 1979, Brussel, 1980

THOEN, Erik, Cartografie en historisch onderzoek, in: ART, Jan (red.), Hoe schrijf ik de geschiedenis van mijn gemeente? Deel 3b: hulpwetenschappen, Gent, 1996

Tijd-schrift, Themanummer Van kaart naar landschap, 2/3 (2012)

Casussen

BOCKSTAL, H.J., Het landt ende caertboeck van 1684, in: Annalen van de geschied- en oudheidkundige kring van Ronse en het tenement van Inde, 42 (1993) en 43 (1994)

DAUWE, Jozef, Het land- en kaartboek van Lebbeke (1667-1673), Lebbeke, 2010

DELANGE, Michaël, Het landboek van Sint-Baafs-Vijve, in: Leiesprokkels, 2007-2008

DEMUYNCK, Guido, Drongen landboek 1604, Drongen, 2010

DESPRIET, Philippe, Het landboek van Deerlijk, in: Derlike, 2 (1980)

DUCCATEEUW, Etienne, Het 18de-eeuwse landboek van Anzegem nader bekeken, in: De Gaverstreke, 31 (2003)

OCKELEY, J., Landboek en primitief kadaster, instrumenten voor de reconstructie van de agrarische structuur. Methodologie en resultaten toegelicht voor Kobbegem, Brussel, 1984

OSTYN, Ronny, Stadsplan en landboek van Tielt-binnen of het aanzien van Tielt omstreeks 1635, in: De Roede van Tielt, 1 (1992)

PYNCKET, Marc, Het landboek van Menen Buiten 1680-1696, in: 't Wingheroen, 1-4 (2000), 1-2 (2001) en 4 (2001)

VAN BETSBRUGGE, G., Het landboek van Bellegem 1768-1781, in: De Leiegouw, 1 (1985)

VANDENBROUCKE, Martijn, Landmeters in de kasselrij Kortrijk XVIIe - XVIIIe eeuw : de familie de Bersacques, Kortrijk, 2001

VANDENBROUCKE, Martijn, Meten en karteren: de landmeters van de prehistorie tot de nieuwe tijd, in: Sprokkelingen, 2010/4, p.63-76.

Landmaten

DE SCHRYVER, Hypolite, De oude landmaten in Vlaanderen, Gent, 1936

VANDEWALLE, P., Oude maten, gewichten en muntstelsels in Vlaanderen, Brabant en Limburg, Gent, 1984

MERTENS, J. & VANDEWALLE, P., Metrologisch vademecum voor Vlaanderen, Brugge, 2003

Meest recente berichten

  • Het rekenwerk van de landmeter
  • Work in progress: het landboek
  • Landboeken in kaart gebracht
  • De Westvlaamse kadastrale leggers van P.C. Popp
  • De ommelopers van Bekegem
  • Landboeken en ommelopers in West-Vlaanderen
  • Over
  • Contact
  • Blog
Blog op WordPress.com.
  • Facebook
  • Twitter
  • Pinterest
  • LinkedIn
Privacy en cookies: Deze site maakt gebruik van cookies. Door verder te gaan op deze website, ga je akkoord met het gebruik hiervan.
Voor meer informatie, onder andere over cookiebeheer, bekijk je: Cookiebeleid
  • Volg Volgend
    • kaartenwestvlaanderen
    • Heb je al een WordPress.com-account? Nu inloggen.
    • kaartenwestvlaanderen
    • Aanpassen
    • Volg Volgend
    • Aanmelden
    • Inloggen
    • Korte link kopiëren
    • Deze inhoud rapporteren
    • View post in Reader
    • Beheer abonnementen
    • Deze balk inklappen